Metro Rotterdam 50 jaar
Samengesteld door Cor Engelbert en Nico Booij
De metro van Rotterdam is in februari 2018 50 jaar in gebruik. In deze wisseltentoonstelling laten we wat dingen zien uit die halve eeuw. Van een kort lijntje van nog geen 6 km is de metro uitgegroeid tot een netwerk dat ver buiten de Rotterdamse agglomeratie komt, en dat nog niet is uitgegroeid. De tentoonstelling is als volgt opgebouwd: eerst kijken we naar de eerste lijn en hoe deze werd verlengd naar Spijkenisse, dan besteden we aandacht aan de Oost-West-lijn waar in de 70-er jaren mee werd begonnen, en tenslotte komt de lijn naar Den Haag aan de orde.
De Oost-West-lijn is later Calandlijn genoemd, en nu spreekt men van de A-, B- en C-lijn; A rijdt van Binnenhof (Ommoord) naar Schiedam-Centrum, B van Nesselande naar Schiedam-Centrum en C van De Terp (Capelle a.d. IJssel) naar De Akkers (Spijkenisse). De andere lijn heette enkele jaren Erasmus-lijn, en nu vind je hier de D- en E-lijn; D van De Akkers naar Rotterdam Centraal, en E van Slinge naar Den Haag Centraal. Zie de metroplattegrond.
Het februari-nummer 2018 van Op de Rails besteedt ook aandacht aan het jubileum van de metro. De foto′s zijn op één na allemaal van Cor Engelbert.
We beginnen op de plek waar de vorige wisselexpo over de Rotterdamse metro eindigt, te weten op Rotterdam Centraal. Het metrostation telt nu 3 sporen, waarvan het middelste dient als keerspoor voor de D-lijn en de beide andere voor de E-lijn van en naar Den Haag. De getoonde foto is gemaakt in de beginperiode toen spoorgebruik anders was dan na de doortrekking van lijn E naar de Slinge. De metrostellen op de foto staan op het noordelijke spoor dat later in gebruik is genomen voor richting Den Haag. Het zuidelijke spoor wordt nu in de spits wisselend gebruikt door de lijnen D en E richting Slinge en verder. Foto: CE, 5-4-2010
Kort na het passeren van het station Wilhelminaplein komt de metro boven de grond. Hier staan rond de metro veel hoge gebouwen. We zien de stellen 5315 (achteraan), 5305 en 5313 op weg naar het Centraal Station. Dit is het materieeltype dat het leeuwendeel van de ritten op de D-lijn uitvoert. Foto: CE, 12-6-2016
Ouder materieel op het traject langs de Maashaven, waar in die tijd nog zeeschepen kwamen. We zien de stellen 5023, 5122 en 5115 op weg naar het Zuidplein. Het voorste stel is van de oudste serie die in 1966 en 1967 door Werkspoor Utrecht is afgeleverd. De rode sluitlichten zijn bij de eerste serie in de dakrand geplaatst. Bij de vervolgserie 5100 vinden wij de lichten terug in de doorlopende gele band. Foto: CE, 11-3-1995
Reeds enkele jaren na de opening van eerste lijn is deze verlengd naar Hoogvliet. Hier zien we de stellen 5331, 5321 en 5318 in de buurt van Rhoon. De metro volgt hier hetzelfde tracé als van de vroegere tramlijn van de Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij naar Spijkenisse, Hellevoetsluis en Oostvoorne. Foto: CE, 20-4-2014
Het station Spijkenisse-Centrum heeft een opvallende kap. Op dit station kan worden overgestapt op diverse buslijnen naar bestemmingen op de Zeeuwse en Zuid-Hollandse eilanden. De stellen 5101 en 5121 hebben bijna de eindbestemming Spijkenisse-De Akkers bereikt. Foto: CE, 21-6-1985
We springen nu over naar de Oost-West-lijn. Deze werd in 2002 doorgetrokken via Schiedam naar Hoogvliet waar hij aansluit op de al bestaande lijn naar De Akkers. We zien hier station Schiedam-Centrum waar de lijnen A en B eindigen en lijn C doorrijdt naar De Akkers. Foto: CE, 22-11-2013
Vanaf Schiedam rijden we in oostelijke richting. Even voor het station Marconiplein gaat de lijn ondergronds. Op de foto het station Voorschoterlaan in de wijk Kralingen. We zien rechts stel 5617 op lijn A en links de 5307 op lijn C. Foto: CE, 13-3-2015
Bij het station Kralingse Zoom komt de lijn weer boven de grond. We zien hier het station bij avond. Foto: CE, 18-12-2015
Bij Kralingse Zoom kan men overstappen op de Parkshuttle, een onbemand busje dat over een eigen baan rijdt naar de kantorenwijk Rivium. Het busje is hier te zien op het schuin aflopend weggedeelte vanaf Rivium naar de onderdoorgang onder de A16 bij Kralingse Zoom. Foto: CE, 3-5-2013
De stellen 5204, 5208, 5218 en 5215 rijden de openingsrit ter gelegenheid van de opening van het eerste deel van de Oost-West-lijn, dat liep van Coolhaven naar Capelsebrug; de opname is gemaakt even ten oosten van het station Capelsebrug. De stellen die voor deze lijn zijn aangeschaft, hebben een grotere voorruit dan hun voorgangers opdat de bestuurders voldoende uitzicht hebben bij de gelijkvloerse kruisingen die in het vervolg van de lijn zouden voorkomen. Foto: CE, 8-5-1982
De stellen 5403 en 5418 zijn op de terugweg naar het centrum; zij gaan op de Prins Alexanderlaan de laatste met slagbomen en verkeerslichten beveiligde kruising met het wegverkeer bij de ‘s-Gravenweg passeren. Voorbij de kruising gaat de pantograaf omlaag en wordt op de derde rail verder gereden naar Schiedam. De serie 5400 heeft afwijkend van de serie 5300 die alleen op derde rail trajecten ingezet wordt, extra zijruitjes in de cabine waardoor de bestuurder beter zicht heeft op wegkruisingen. Foto: CE, 8-10-2007
In de wijk Alexander rijdt de metro, die aanvankelijk als sneltram werd aangeduid, op straatniveau. Al bij de aanleg is hier veel over te doen geweest, er zijn op de kruisingen met wegen en fietspaden veel aanrijdingen gebeurd. Later zijn er spoorbomen aangebracht. We zien hier de stellen 5248, 5206 en 5254 bij de kruising met de Rooseveltweg in Ommoord. Foto: CE, 17-12-2010
In de wijk Ommoord splitst de lijn zich in een tak naar Binnenhof (lijn A) en één naar Nesselande (lijn B). De afgebeelde metro-trein bestaande uit de stellen 5254, 5206 en 5238 rijdt in winterse omstandigheden op lijn B. We zijn hier in de wijk Ommoord, een wijk die vanaf 1965 is opgebouwd; er zijn hier veel grote, hoge flatgebouwen. Foto: CE, 17-12-2010
De andere tak (lijn B) eindigde enkele jaren bij het station De Tochten. Dit station is gefotografeerd in de begintijd, toen er nog weinig bebouwing in de omgeving was. De metro-trein in het station bestaat uit de stellen 5256 en 5235. In 2005 is lijn B doorgetrokken naar Nesselande; deze verlenging is weer op een viaduct gebouwd. Foto: CE, 21-4-1984
In 1994 is er aan de oostkant een derde tak bijgekomen naar Capelle aan den IJssel. Ook deze lijn ligt op een viaduct. De trein bestaande uit de stellen 5301, 5350 en 5312 rijdt hier op lijn C tussen de beide laatste stations van de lijn: Capelle-Centrum en De Terp. Foto: CE, 27-10-2015
In 2006 is het metro-net uitgebreid met een verlenging van de Noord-Zuid-lijn over de voormalige ZHESM-lijn naar Den Haag onder de naam Randstadrail. Tot 2010 had deze lijn nog geen verbinding met de rest van het net; men reed toen nog naar het oude station Hofplein over het viaduct dat in 1908 was gereedgekomen. Voor Randstadrail was nieuw materieel besteld, maar aanvankelijk reed men met stellen uit de serie 5200, die wel van een Randstadrail-beschildering waren voorzien. Momenteel wordt er gewerkt aan plannen om voor het niet meer gebruikte viaduct een nieuwe bestemming te vinden. Foto: NB, 11-8-2007
Bij de kruising met de Kleiweg zien we twee van de voor Randstadrail aangeschafte metrostellen, te weten de 5513 en 5506. Op deze plek komt lijn E op het tracé van de oorspronkelijke ZHESM-lijn. Foto: CE, 15-6-2010
Voor Randstadrail is er in Pijnacker een onderdoorgang gemaakt in plaats van de gelijkvloerse kruising die er voor die tijd was. We zien een trein bestaande uit het stel 5266. Het station Pijnacker van de ZHESM-lijn is gesloopt, maar sommige andere stations zijn nog te vinden, zij het dat de bestemming veranderd is. Foto: CE, 28-6-2008
Metrolijn E eindigt in Den Haag Centraal, aanvankelijk op sporen die voordien door NS werden gebruikt voor treinen in de richting Leiden en verder. Foto: CE, 24-11-2006
Later had NS de sporen van Randstadrail toch weer nodig, zodat voor de metro een eigen station werd gebouwd boven het autobusplateau. We zien een trein van lijn E vertrekken uit dit station. Vooraan rijdt de 5516, een stel uit het echte Randstadrail-materieel, erachter de 5612, een stel dat alleen uiterlijk verschilt van de 5500-serie. Foto: CE, 6-9-2016
7 december 2017