Maand van de geschiedenis 2025: dierennamen op trein en tram

Een Fyra-treinstel type V250 van AnsaldoBreda op het emplacement van Amsterdam Watergraafsmeer. De treinen van dit type waren ontworpen door Pininfarina en waren bedoeld voor de hogesnelheids­treindienst tussen Amsterdam en Brussel van de NS en de NMBS. De bijnaam van deze serie treinstellen was ‘Albatros’. Foto: Rob Boïng, 25 augustus 2010.

Op 22 augustus 1939 werd de door de Werkplaats Zwolle gebouwde replica van de eerste stoom­locomotief in Nederland ‘De Arend’ overgebracht van het Weesperpoortstation naar het Frederiks­plein in Amsterdam. Daar werd de tentoonstelling ‘De Trein 1839-1939’ gehouden over 100 jaar spoorwegen in Nederland. Foto door uitgever NEPON, Amsterdam.

Diesellocomotief SGB 22 ‘Bever’ rangeert met in de weg staande ketelwagens op het NS-emplacement Goes. De locomotief ontleent haar naam aan haar vroegere standplaats Beverwijk, waar zij in dienst was bij de Hoogovens. Foto: Huub van Keulen, 28 december 1989.

Locomotief 3 ‘Bison’ van de Stoomtram Goes-Borsele. Deze locomotief kwam in 1972 van de Oranje-Nassau-mijnen in Heerlen. De naam is ontleend aan de schenker van de locomotief aan de SGB, de firma Perfecta Chemie in Goes, de maker van o.a. Bisonkit. Foto: Huub van Keulen, 22 september 1974.

Twee stoomlocomotieven van de NS-serie 7100 op het emplacement van station Stiens. Rechts neemt de NS 7119 water. De locomotieven van deze serie werden wel ‘bokken’ genoemd. Foto: J.J.B. Vellekoop, 17 augustus 1927.

Treinstel 3436 van Syntus in Bad Bentheim. Links staat een treinstel van Westfalenbahn. Vanwege het verschil tussen Nederlandse en Duitse perronhoogte zijn bij het Syntus-treinstel opstapplatformen geplaatst. Treinstel 3436 behoorde tot het Dieselmaterieel ’90 (DM ’90). Deze treinstellen droegen als officiële bijnaam ‘Buffel’. Foto: Roef Ankersmit, 27 april 2012.

Stoomlocomotief NS 6733 met de tram naar Schoonhoven te Gouda op 9 september 1931. De locomotieven van de serie 136-203 ‘Casuaris’ – ‘Wesp’ van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij (HSM) droegen dierennamen, de loc op de foto heette toen ‘Musch’. Bij de NS werden deze locs ‘Ezeltjes’ genoemd. Foto: S. Overbosch, copyright Gerard de Graaf.

Dieselmechanisch motorrijtuig van de DR te Stralsund Hbf op 21 april 1979. Dit was de Oost-Duitse tegenhanger van de railbussen van de Deutsche Bundesbahn. Ze werden ‘Ferkeltaxe’ (varkenstaxi’s) genoemd omdat er ook wel eens kleine boerderijdieren in werden meegenomen. Foto: H.H. Luijendijk.

Zwitserse stoomlocomotief NS 3504 te Roermond voor een trein naar Nijmegen. De locomotieven van dit type werden ‘goudvinken’ genoemd omdat ze een koperen band om hun schoorsteen hadden. Deze gaf aan dat de locs waren voorzien waren van een rookverbrandingsinrichting, vanwege de vele tunnels waar ze doorheen moesten rijden. Foto: H. Selbeck, 3 juli 1947.

HermeLijn 7204 op lijn 11 richting Eksterlaar ontmoet op de Franklin Rooseveltplaats in Antwerpen een PCC-car. De HermeLijn is de bijnaam van een aantal series lagevloertrams van de Vlaamse vervoer­maatschappij De Lijn. Foto: Theo Neutelings, 26 april 2006.

De brug over het Arnekanaal tussen Middelburg en Arnemuiden met een trein richting Goes op 24 juni 1989. De trein heeft als bijnaam ‘Hondekop’ omdat de vorm van de neus aan een hondensnuit doet denken. Foto: Jan Strooband.

De stoomlocomotieven NS 3701 en 3720 rijden in voorspan bij vertrek uit Utrecht CS. Deze machines zijn in 1910 resp. 1913 gebouwd bij Beyer Peacock & Co. Lange tijd waren dit de sterkste locomotieven van de Staatsspoorwegen. Ze zijn ook bekend onder de naam ‘Jumbo’. Foto: J.A. Bonthuis, 1933.

Het nieuwe directierijtuig voor de NS, de DE1 20, staat opgesteld op het fabrieksterrein van Allan. Dit motorrijtuig kreeg al spoedig de bijnaam ‘de Kameel’ omdat de bestuurderscabines zijn ondergebracht in twee uitstulpingen in het dak, waardoor inzittenden zowel naar voor als naar achter een panoramisch overzicht op de baan hebben. Foto NS, 1954.

Locomotief NS 8107 bij het seinhuis van Amersfoort. Deze locomotieven van de Staatsspoorwegen hadden de bijnaam ‘Kikker’ vanwege hun enigszins springerige karakter. De locomotief maakt nu deel uit van de collectie van de Museum Buurtspoorweg in Haaksbergen. Foto: J.J. Overwater, 4 augustus 1949.

Locomotief SBB Ce 6/8 (III) 14302 te Göschenen in Zwitserland. Deze en soortgelijke locomotieven staan algemeen bekend als ‘Krokodil’. De foto werd gemaakt tijdens een excursie van de NVBS op 31 maart 1948 door J.A. Bonthuis.

Staatsieportret van de nieuwe stoomlocomotief NS 4601 met bemanning voor de ronde locloods te Eindhoven. De loc is door Werkspoor ontwikkeld en gebouwd voor de zware goederendienst. De locomotieven waren traag doch zeer sterk en daaraan ontleenden zij hun bijnaam ‘Mammoet’. Foto gemaakt op 12 juni 1923 door een onbekende fotograaf.

Bagagemotorwagen RTM MD 1805 ‘Meeuw’ op het Handelsterrein aan de Rosestraat in Rotterdam. Deze motorwagen werd gebouwd op het frame van de motorwagen M 69, die van de Maas-Buurtspoorweg (MBS) was overgenomen. Bij de motorwagen staat links hoofdopzichter-machinist Kees van Haren en rechts hoofdmachinist Jan Hagendijk. Foto: J. Voerman, 16 augustus 1952.

Een groepsfoto bij stoomlocomotief 701 van de Staatsspoorwegen bij de Werkplaats Zwolle. Dit was aanvankelijk een compoundmachine, later werd ze verbouwd tot een standaardloc en kreeg ze het nummer 479. Door het trage optrekken en het moeizaam op gang komen, kregen de locomotieven van deze serie de bijnaam ‘Muilezels’. Foto gemaakt tussen 1892 en 1909, fotograaf onbekend.

De Haagsche Tramweg-Maatschappij (HTM) nam vanaf 1904 een serie stoomtramlocomotieven in gebruik die getooid waren met namen als ‘Ooievaar’ en ‘Eend’. De ‘Ooievaar’ kwam later terecht bij de firma Carisborg en staat hier op het fabrieksterrein in Treebeek. De loc doet tegenwoordig dienst bij de Museumstoomtram Hoorn-Medemblik en ziet er aanmerkelijk beter uit dan op deze foto. Foto: H.G. Hesselink, 23 november 1960.

Op kopspoor 5 in Haarlem staat een dubbeldekkerstam klaar voor vertrek als Intercity naar Alkmaar, met achterop het stuurstandrijtuig ‘Ooievaar’. Op alle DDM-stuurstandrijtuigen waren de naam en afbeelding van een bedreigde diersoort aangebracht. Dit was een gezamenlijk initiatief van de NS en het Wereld Natuur Fonds. In het Spoorwegmuseum staat de ‘Olifant’. Foto: Roef Ankersmit, 11 oktober 2019.

Zes locomotieven van de serie 3700/3800 kregen een stroomlijnbekleding. Hun bijnaam ‘Potvis’ hebben ze te danken aan hun ietwat plompe uiterlijk. Bij het locdepot Zwolle zien we van links naar rechts de NS 1437 (‘Grote Groene’), 3608 (‘Zeppelin’) en 3803 (‘Potvis’). Foto: M. van Notten, 8 juni 1938.

Locomotief DB 220 054 met trein D 231 ‘Holland-Scandinavië Express’ tussen Hengelo en Oldenzaal. In Duitsland werden de locomotieven van de Baureihe V200 ‘Roter Elch’ (rode eland) genoemd. Foto: Roef Ankersmit, 29 mei 1976.

Varkens worden naar de veewagens gedreven die door een locomotief uit de serie HSM 901-928 (later NS 8200) langs de verhoogde veelading aan de Cruquiusweg in Amsterdam zijn geduwd. Bij de locomotieven van deze serie was de watertank op de ketel aangebracht (‘saddle tank’) en dat bezorgde ze de bijnaam ‘Schildpad’. Foto: J. Vieger, 1915-1925.

De rangerende locomotor NS 219 bij de werkplaats Leidschendam, met de rangeerder op de treeplank. De locomotoren van de NS-serie 200/300 ontvingen de bijnaam ‘Sik’ vanwege het enigszins mekkerende geluid van de fluit, die werkt op de uitlaatgassen van de dieselmotor. Foto: B. Boomsma, 5 maart 1938.

De Rotterdamsche Tramweg-Maatschappij versierde haar motorrijtuigen met getekende vogels en vogelnamen. De bussen van de RTM kregen namen van dieren en planten die in het werkgebied van de RTM voorkwamen. Dieselmechanisch motorrijtuig MABD 1801 ‘Sperwer’ is hier met een personenrijtuig onderweg richting de Rosestraat op het Maastunnelplein in Rotterdam, gezien in zuidelijke richting. Foto: J.W. Sluiter, 7 juli 1957.

Het baanvak Groesbeek – Nijmegen met trein D 266 (Nijmegen – Basel), getrokken door locomotief DB 24 064. Links de sporen richting Gennep / Venlo. De locomotieven van de Duitse Baureihe 24 hadden de bijnaam ‘Steppenpferd’ (steppenpaard) omdat ze vanwege hun relatief grote tender grote afstanden konden afleggen. Foto: Roef Ankersmit, 1 september 1956.

Taurus-locomotief ÖBB 1116 041 in Nederlandse outfit vanwege het UEFA Europees Kampioenschap voetbal 2008 (‘Fussball am Zug’) op station Linz Hbf. De trein is onderweg naar Wien Westbahnhof. ‘Taurus’ is de Latijnse en astrologische naam voor het sterrenbeeld Stier. Foto: W. Klomp, 9 juni 2008.

Locomotief 7853 van de Museum Buurtspoorweg tussen halte Zoutindustrie en Boekelo. De bijnaam “Tigerli” (tijgertje) danken de Zwitserse locomotieven van dit type aan hun zwarte kleur en gele handgrepen. Foto: Rob Dammers, 21 mei 2018.

Vierdelig elektrisch treinstel NMBS 825 (MS75, nog in de oorspronkelijke kleuren oranje en grijs), te Roosendaal. Door de opvallende vorm van de cabine worden de treinstellen van dit type ook wel ‘Varkensneus’ genoemd. Foto gemaakt op 29 mei 1986 door een onbekende fotograaf.

Metrostellen 12, 20 en 33 richting Gaasperplas op het viaduct tussen de stations Ganzenhoef en Kraaiennest. De foto werd gemaakt op 15 oktober 1977, kort voor de ingebruikname van de metro in Amsterdam. De metrostellen van dit type werden ‘Zilvermeeuw’ genoemd. Foto: F.J. Hoevenagel.

Motorrijtuig RTM M 1802 ‘Zwaluw’ aan het eindpunt op het strand van Oostvoorne. Foto: Hans Kaper, 5 augustus 1956.