Verslag Excursie Baltische Staten 2025

Zaterdag 30 augustus om 08.00 vertrok onze ‘klassieke’ trein naar Berlijn van Amsterdam CS. Nog met Duitse rijtuigen achter een geel-blauwe ‘NS’ Vectron die tot Berlijn onze trein zou trekken. Wij stapten in Hilversum op, 22 minuten later. Ik was vaker met ééndaagse SNE-excursies mee geweest en één keer met een tweedaagse. De ervaring om samen met bijna 40 mede(trein)reizigers op stap te gaan was nieuw voor ons, hoewel we best veel gereisd hebben.

Na overstappen in Berlin-Ost en -Lichtenberg arriveerden we met een Poolse trein om half zes in Poznań. Tijd genoeg om bij het hotel in te checken, er met de groep te eten en de fraaie binnenstad in te duiken. De volgende ochtend bijtijds op voor weer een flinke stadswandeling. Om 13:44 vertrok onze Poolse Intercity naar Białystok, een stad ver in het oosten van Polen. Ook hier weer samen gegeten. De volgende ochtend hebben we nog iets van de stad gezien. Onze trein ging om 10:30 uur naar Mockava, het grensstation in Litouwen. Daar stapten we over op een Litouwse breedspoortrein die ons naar de mooie hoofdstad Vilnius bracht. In Vilnius geen trams, wel een spoorwegmuseum naast het hoofdstation en trolleybussen met het opschrift Vilnius ♥ Ukraina. De sympathie voor Oekraïne komen we vaak tegen op deze reis. Na weer een prima gezamenlijk diner ’s avonds de stad in. De volgende dag een hele vrije dag, die reisgenoten op allerlei manieren invulden.

Woensdag 3 september vroeg op. Om 7:47 uur de trein naar Radviliškis. We werden er de materieelwerkplaats van de Litouwse spoorwegen rondgeleid en kregen we uitleg over onderzoek naar de oliekwaliteit van diesellocs. De uitkomsten zo’n onderzoek maken het mogelijk de locs efficiënter te onderhouden. Per touringcar naar Šiauliai, de beroemde heuvel van de kruisen. Een indrukwekkend bedevaartsoord. Met onze bus door naar het spoorwegmuseum van Šiauliai waar we het buitenterrein konden bekijken. Op het station van Šiauliai kwamen onder meer indrukwekkende (breedspoor) olietreinen met 60 wagons voorbij. Per dieseltrein(tje) naar Panevėžys. Een touringcar bracht ons verder naar Anykščiai. Het was een volle dag geweest dus we waren pas om half zeven in het keurige hotel.

De volgende ochtend brachten minibusjes ons (én onze bagage) naar het historische smalspoorstation van Anykščiai, thuisbasis van het ASG smalspoormuseum. Het museum herbergt mooi oud 750 mm-smalspoormaterieel. Samen met de ritten die we daar maakten voor mij één van highlights van de reis. Met historisch ‘USSR’-materieel maakten we eerst een korte rit naar Rubikiai.

Terug in Anykščiai stond er een prachtige lunch voor ons klaar onder de luifel van de goederenloods. De bejaarde Sovjet TU-2-diesel trok onze eigen trein van drie 60-70 jaar oude PV40-rijtuigjes, waarvan er één speciaal voor onze bagage was. Een heel mooie rit met fotostops, fraaie houten stationnetjes over de tientallen kilometers lange smalspoorlijn naar Panevėžys. De Litouwse trein naar Radviliškis sloot niet aan op ons smalspoortreintje, dus tijd genoeg voor een bezoek aan een plaatselijke supermarkt.

De volgende dag per trein naar Letland, via Rīga naar de historische stad Sigulda, waar we per bus naar een grot en een kasteel gingen en daarna naar het turfspoor van Inčukalns. Een gigantisch turfwinningsproject met eigen 750-mm-smalspoor. Daar zijn we in een open rijtuig achter een Schöma-locje een deel van het terrein over geleid. Na dit bezoek reden we per bus naar het smalspoormuseum bij Baloži waar na lang wachten een treintje ons ophaalde. Daar werd ook een keurig verzorgd avondeten geserveerd en nog wat gerangeerd voor de fotografen.

Door naar ons fraaie hotel in Jurmala, buiten Rīga. De volgende dag was ‘vrij’ dus wij hebben uitvoerig de mooie stad Rīga ‘geproefd’. We konden er met een lokale Letse trein heen. Rīga heeft een interessant tramnetwerk waar zelfs nog oude Tatra-T3-trams met trolleystang rijden, maar ook moderne Škoda-trams.

De volgende ochtend weer per trein naar Rīga en door naar Skulte. Verder richting Estland ging het niet. Het spoor naar Pärnu aan de kust in Estland is er niet meer. Dus weer de touringcar in. De smalspoormuseumlijn in Lavassaare (Estland) was voor mij ook zo’n hoogtepunt. Na een ritje achter het oude Sovjet-TU-4-diesellocje hebben we de enorme schatkamer aan materieel bekeken. Er ligt daar nog veel werk voor de vrijwilligers van het museum. Het hotel in Pärnu was weer prima.

De volgende ochtend stond er weer een touringcar voor ons klaar. Na een ‘monument’-smalspoorlocje in Pärnu, ter nagedachtenis aan het ooit daar uitgebreide smalspoornetwerk, ging het verder naar het spoorwegmuseum in Haapsalu. Een fraai houten stationsgebouw uit de tijd dat de Russische Tsaar daar kwam ‘kuren’. Op het opstelterrein een keur aan oud Sovjetmaterieel dat soms wel een verfje kon gebruiken. Er stond zelfs een ‘gejatte’ Duitse Br.52-loc op breedspoor. Maar, ook binnen, mooi om te zien! De bus bracht ons, via een gezamenlijke lunch in Haapsalu en een kijkje bij het ‘Rail Baltica’ project naar het stationnetje van Kohila waar we met een lokale moderne Stadlertrein naar Tallinn reden. Kohila is in de overgang naar een modern beveiligingssysteem. De vrouwelijke stationsbeambte was niet te beroerd om de geïnteresseerden uit de groep een en ander te laten zien.

Over Tallinn is een boek te schrijven. Het is een prachtig gerestaureerde stad. De vrije dag daar werd door één van de groepsleden benut om een treinritje naar Narva aan de Russische grens te maken. Onze laatste dag in Tallinn werden we rondgeleid in de tramremise Kopli. Vandaar een rondrit per oude Tatra-KT4-tram die eindigde in de andere tramremise. De trams in Tallinn rijden op 1067-mm-spoor. Heel ongewoon in de vroegere USSR.

Die avond om zes uur vertrok onze boot naar Stockholm. Met een drankje op het achterdek konden we Tallinn vaarwelzeggen. De volgende ochtend koerste de ferry tussen de honderden eilandjes bij Stockholm door. Prachtig gezicht.Een bus bracht ons naar het Centraal Station voor een rit per X2-trein naar Malmö. Helaas geen tijd voor de vele spoorse bezienswaardigheden die Stockholm te bieden heeft. Andere keer dan maar…  In Malmö ons laatste hotel, vlak bij het station en het ‘afscheidsdiner’ in het hotel. De laatste dag vroeg op om om half 8 de forensentrein naar Kopenhagen te nemen. Per IC-trein via Jutland naar Hamburg. Daar op het enorm drukke station de ICE richting München tot Osnabrück. In Osnabrück hoopten we de Berlijn-trein weer op te pikken, maar die had een fikse vertraging. Dus regelde onze ‘tourleader’ kaartjes voor de ‘Euro-Bahn’ naar Hengelo waar we onze treinen verder konden pakken.

Een absoluut zeer geslaagde reis met leuke en interessante deelnemers en onze ‘tourleader’ Han Duijve, die ervoor zorgde dat alles haarfijn aansloot en die overal waar dat nodig was (extra) tickets regelde. In de Baltische staten werd Han bijgestaan door zijn ‘contact ter plaatse’, Udrius, die ongelofelijk veel wist, regelde, deed en ritselde. Dank ook aan de twee ‘assistentreisleiders’, Rob en Geert, die normaal zelf excursies organiseren, maar dit keer als (spoor)toerist mee waren. Alles tezamen een memorabele reis.

Erik den Braber