Sporen uit het verleden 14: de IJzeren Rijn

door Ronald Bokhove

Als het aan de weergoden had gelegen waren we op 25 juli 2015 thuisgebleven, maar de ware spoorzoeker laat zich niet kennen en zo werd in groepsverband de zomerstorm van 2015 getrotseerd. Op 5 september 2015 was het beter weer, toch kregen we ook hier tijdens het wandelen in het Nederlands-Duitse grensgebied een tropische regenbui over ons heen.

De IJzeren Rijn stond op het programma en die trok in totaal 86 belangstellenden. Het spoor lag er nog, maar ruim twintig jaar stilstand is ruim twintig jaar van achteruitgang en veel oprukkend groen. Toch kwamen we er te voet nog doorheen tussen grens en Vlodrop Station, een zeer geïsoleerd gelegen buurtschap dat zijn bestaan volledig aan de spoorwegen te danken heeft. Het heeft zelfs een eigen volkslied dat in de bus vanaf cd – dit al treft gij vlak bij U aan te Vlodrop Sta-ti-on – ten gehore werd gebracht.

Als het aan de Vereniging voor Innovatief Euregionaal railVervoer (VIEV) ligt, gaan de reizigerstreinen tussen Roermond en Dalheim binnenkort weer rijden. Om haar pleidooi kracht bij te zetten wordt op 3 oktober met een railvoertuig een paar slagen van een kilometer tussen Vlodrop en Dalheim afgelegd. Enkele actieve leden van de vereniging gaven tijdens de herhalingsexcursie een toelichting op de plannen. De smalspoorlijn van het klooster Sankt Ludwig is écht geschiedenis, maar de restanten zijn nog zichtbaar. Toch wordt het ook hier minder: de overblijfselen van de toegangspoort bleken tussen de eerste en de tweede excursie te zijn verdwenen. Vincent Freriks kent de geschiedenis van de IJzeren Rijn als geen ander en hij was het dan ook die in de bus vertelde over de grote betekenis van de lijn voor de Eerste Wereldoorlog als corridorverbinding tussen België en Duitsland.

De dag begon in Eindhoven, ooit het beginstation van de internationale spoorlijn naar Valkenswaard, Hasselt en Luik. De overgebleven bebouwing aan onze zijde van de grens beperkt zich tot een wachtpost in Eindhoven, maar het stationskoffiehuis in Waalre vergoedt veel. Hier herleeft de spoorweggeschiedenis: wanden vol met foto’s en andere aanwijzingen dat vroeger een trein passeerde.

In de bosrijke omgeving is het oude tracé nu als wandelpad in gebruik, maar niet lang meer – de transitie naar fietspad is in volle gang. Neerpelt was ooit een knooppunt van importantie, daarna jarenlang eindpunt voor de dienst uit Antwerpen en sinds kort weer doorgangsstation nu de treinen doorrijden naar Hamont op nog geen kilometer van de Nederlandse grens. Het doortrekken van de verbinding naar Weert lijkt een kwestie van tijd. En bij zo’n grensrit valt op dat in België heel wat meer aandacht aan het spoorse verleden wordt geschonken dan bij ons: informatiepanelen in Neerpelt, een spoorwegpark en een tentoonstelling op doek in Hamont waaruit de geschiedenis van dit grensstation valt te halen. Wie het perronnetje nu ziet liggen, kan zich nauwelijks voorstellen dat hier in hoogtijdagen 120 mensen hun boterham verdienden… Het was weer leuk en leerzaam. Volgend jaar gaan we naar het noorden, want dan is de NTM aan de beurt.

---