Bezoek aan de Sophiatunnel

door Henk Kolkman

Op 13 juni en 24 augustus 2001 begonnen 38, respectievelijk 34 leden ’s morgens om half elf onder aanvoering van Theo Ross in het voorlichtingscentrum Transpoint nabij station Barendrecht met de excursie. Na een prima inleiding over de Betuweroute volgde een film over Kijfhoek. Voor de volgende programmapunten werd de groep gesplitst. De multimediashow ‘Het spoor van de tijd’ was onderhoudend, maar het verband met de Betuweroute was ver te zoeken. Daarentegen was in de expositieruimte heel veel informatie te vinden, zoals een maquette van de 1500 m lange overkapping van negen sporen in Barendrecht, die vlakbij Transpoint in aanbouw is.

Nadat men aldus gewapend was met kennis over de Betuweroute in het algemeen, werd ingezoomd op het grootste kunstwerk daarvan. Daartoe reed een bus naar het voorlichtingcentrum van de Sophiatunnel nabij Alblasserdam. Na een weer uitstekende inleiding werd de groep gesplitst. De ene helft zag eerst een film over de hier toegepaste continu boortechniek. Hierbij wordt het boorproces niet meer onderbroken voor het plaatsen van de tunnelsegmenten. Wel moet nog om de twaalf meter gestopt worden om de leidingen te verlengen. De tweede film ging over een ander (al voltooid) kunstwerk uit de Betuweroute, de Dintelhavenbrug. De andere helft ging – voorzien van laarzen, helmen en gele vesten – naar het werkterrein.

De twee kilometer lange ‘overdekte toerit’ wordt op conventionele wijze in een sleuf deels onder water, deels in den droge gebouwd en eindigt bij de beginschacht van de geboorde tunnel. Op de bodem daarvan (twintig meter onder maaiveld) was de ingang van de eerste buis te zien en zowaar een spooremplacement met locomotief en wagens. Het gaat hier om 75 cm smalspoor dat onder andere dient om de tunnelsegmenten en de arbeiders naar de boormachine te brengen. De boormachine heeft inmiddels circa drie van de vier kilometer afgelegd, dus de afstanden zijn behoorlijk. Zodra de ‘eindschacht’ bereikt is, zal de boormachine worden afgebroken en in de beginschacht opnieuw worden opgebouwd voor het boren van de tweede buis. Dit heeft onder andere als voordeel dat de ‘scheidingsinstallatie’ kan blijven staan. Hierin wordt een per buis aangevoerd mengsel van water, het weggeboorde zand en bentoniet gescheiden. Bentoniet is een kleioplossing die bij het boren wordt gebruikt om de grond zodanig stevig te maken dat er goed in geboord kan worden. Het bentoniet wordt hergebruikt; met het zand wordt een toekomstig bedrijventerrein opgehoogd. Juist op de dag van de eerste excursie was het boren weer begonnen nadat twee maanden eerder bentoniet naar de oppervlakte was gespoten.

Nadat de groepen hadden gewisseld, werd per bus naar Rotterdam CS gereden.

Het welslagen van deze excursies was mede te danken aan de vakkundige voorlichting van de dames Bienke Stenstra en Jenny Kamstra.