Locomotoren NS-series 100 en 200

Beschrijving

Complete beschrijving van de benzinemechanische en dieselelektrische Sikken. 280 blz. 23×29 cm. 450 afbeeldingen. Auteur : Martin van Oostrom. Uitgever: Uquilair.

De benzinemechanische locomotoren serie 100 en de dieselelektrische locomotoren serie 200 van de Nederlandse Spoorwegen staan bekend als “Sikken”. Hun geschiedenis begint in 1924 en is nog niet geëindigd, want talloze Sikken zijn bewaard gebleven en fraai gerestaureerd.

De ontwikkeling van de locomotor was gelegen in de economische noodzaak tot een efficiënter, goedkoper en sneller vervoer van goederen per spoor. Met de komst van de Sikken kon de snelheid flink worden verhoogd.

Hun geschiedenis is dan ook onlosmakelijk met de ontwikkelingen in het goederenvervoer verbonden. De chef van de locomotiefbouw van NS, ir. P. Labrijn, ontwikkelde een handzame en bruikbare locomotor serie 100 waarvan het prototype in 1927 verscheen.

Dit ontwerp werd in de volgende twee jaar verbeterd. Het werd bekend als het type Labrijn-Schwartzkopff en internationaal beschouwd als het prototype van de moderne locomotor. Hiervan werden vijftig stuks door Schwartzkopff en Werkspoor voor NS gebouwd. De invoering van de groepswagendienst met de zomerdienst van 1934 betekende een totale wijziging van het stukgoederenvervoer, waarvoor sterkere locomotoren nodig waren. Ir. Labrijn ontwierp daarop de dieselelektrische locomotoren serie 200, waarvan tussen 1934 en 1951 door Werkspoor en de Wpc Zwolle 169 stuks werden geleverd. De Sik bleek gedurende zo’n negentig jaar uitermate handzaam, veelzijdig en was op praktisch elk station of rangeerterrein terug te vinden; in de huidige tijd bij bijna alle museumlijnen. Zij speelde daarnaast een belangrijke rol op de lokaalspoor- en tramwegen.

Dit rijk geïllustreerde boek met talloze historische documenten beschrijft de geschiedenis van de 222 benzinemechanische en dieselelektrische locomotoren die vanaf 1924 bij de Nederlandse Spoorwegen dienst deden.

Bron : Railmagazine.nl.

NVBS Boekrecensie :

Eind vorig jaar verscheen weer een boek uit de bekende rode serie van uitgeverij Uquilair, deze keer over de locomotoren serie 100 en 200 (beter bekend als de Sik). Ook dit boek is weer een fraai vormgegeven, dikke uitgave geworden. In twaalf hoofdstukken worden de ontwikkeling, de constructie en de inzet vanaf het prototype met nummer 1 tot en met de seriebouw van de serie 200 beschreven, waarbij veel historische opnamen zijn opgenomen.

Het boek eindigt bij de verzelfstandiging van de NS; de inzet bij industrie en musea zal in een volgende uitgave worden besproken. De eerste vier hoofdstukken beschrijven de ontwikkeling van de locomotoren en de constructie van de verschillende series. Daarna volgt een hoofdstuk over de inzet in de eerste jaren, over de lotgevallen in de oorlog, de gebeurtenissen vanaf de spoorwegstaking en de wederopbouw en drie hoofdstukken over de jaren vijftig tot en met 2006.

Het boek sluit af met twee korte hoofdstukken over onderhoud en revisie en over ongevallen, waarna nog enkele bijlagen volgen met levenslopen en constructiewijzigingen. Het boek biedt veel informatie, maar wat wel opvalt is dat de structurering door de gekozen thematische opzet soms wat mist. Zo wordt de komst van de nieuwe dieselmotor aan het eind van de jaren vijftig beschreven in het hoofdstuk Ontwikkeling, maar de beschrijving van de motor volgt pas in een volgend hoofdstuk. De bediening van de Sikken met deze motor wordt vervolgens een aantal paragrafen later besproken.

Daarnaast worden sommige zaken wel erg uitgebreid beschreven, terwijl kenmerkende uiterlijke verschillen als de twee verschillende uitvoeringen van de framegaten in de prototypeserie 201-212 en de wijziging vanaf de seriebouw (213 en hoger) niet genoemd worden, evenals het verlengen van de voorste handgrepen vanaf de 254. Maar bij het beschrijven van zoveel series met zo’n uitgebreide levensloop in één boek is compleetheid ook eigenlijk niet te verwachten.

Het neemt niet weg dat het boek veel te bieden heeft: veel gedetailleerde technische informatie, uitgebreide beschrijvingen over de ontwikkeling, de inzet en allerlei lotgevallen en een schat aan foto’s, waarvan de nodige van de Stichting NVBS Railverzamelingen afkomstig zijn. Kortom: een erg interessante uitgave die voor velen wat te bieden heeft.

Bron : NVBS Op de Rails : mei 2021. Auteur : Tim Goorman.