De Nieuwe Blauwe Tram, deel 11

Beschrijving

De uitgever schrijft: “Deel 11 van de boekenreeks van de Nieuwe Blauwe Tram beschrijft het NZH-bedrijf in de periode 1938-1946. Kort voor de Tweede Wereldoorlog breekt een nieuwe periode aan voor de NZH. Om een eind te maken aan de grote verliezen van de jaren dertig besluit moederbedrijf NS onder leiding van prof. dr. ir. J. Goudriaan om de NZH – en alle andere interlokale trambedrijven in ons land – om te zetten in ‘moderne’ busbedrijven. Voor 1939/’40 staat als eerste de opheffing van de lijn Leiden – Rijnsburg – Noordwijk op de rol. Het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog maakt aan alle busplannen voorlopig een eind. Door het wegvallen van andere vervoermiddelen krijgt het trambedrijf tijdens de oorlogsjaren te maken met een enorme reizigersgroei. Tegelijk moet voor onderhoud een beroep worden gedaan op een steeds kleinere hoeveelheid onderdelen en materialen. Door de bouw van de Atlantikwall vervallen de trajecten naar Scheveningen en Zandvoort. Verder blijft het bedrijf redelijk functioneren. In 1944 zijn er steeds vaker beschietingen van trams, onder andere bij Lisse (9 doden) en Edam (5 doden). In het boek staat een overzicht van alle grotere ongelukken en beschietingen. De trams blijven rijden tot de spoorwegstaking van september 1944. In de periode tot de bevrijding blaast de Duitse bezetter enkele essentiële bruggen op. Vanaf de zomer van 1945 rijden er weer trams. De oorlogsschade wordt hersteld, waarbij ook de lijn naar Noordwijk terugkeert. Toch zet de NS-directie zijn vooroorlogse plannen door. In 1949 sneuvelen als eerste de stadstram in Haarlem en de Bollenlijn Haarlem – Leiden. Tot 1961 worden vervolgens alle overige tramlijnen vervangen door bussen.
Het is voor het eerst dat er zo’n unieke thema-uitgave is samengesteld over het NZH-bedrijf. Het nieuwe boekje bevat meer dan honderd foto’s en diverse afbeeldingen van documenten uit het NZH-archief (ondergebracht bij het Noord-Hollands Archief en het NZH Vervoermuseum) en enkele tientallen afbeeldingen van plaatsbewijzen uit de collectie van Marco Moerland. Verder zijn er enkele bijlagen met materieeloverzichten, een verslag van de trambeschieting bij Edam, een lijst met gevallen NZH-medewerkers en de oorlogsaantekeningen van Pierre De Croix. Tot slot heeft Dick van der Spek speciaal voor dit boekje enkele tekeningen gemaakt met een overzicht van trambeschietingen, botsingen en vernielde infrastructuur”.