Beschrijving
StEG staat voor k.k. privilegierte österreichisch-ungarnische Staats-Eisenbahn-Gesellschaft. In tegenstelling tot wat de naam lijkt te suggereren was het een private onderneming in de Dubbelmonarchie Oostenrijk-Hongarije. De onderneming was ontstaan door privatisering van staatsbedrijven in 1855. Niets nieuws dus! Het net was uiteindelijk 2850 km lang en de hoofdlijn liep tussen Praag, via Brünn, Wenen, Boedapest naar Temesvár (nu Timişoara). Het bedrijf was in handen van o.a. Franse banken en dit beïnvloedde zelfs de locomotievenbouw zoals op de omslag is te zien. De StEG bezat ook fabrieken, zoals een staalfabriek en machinefabriek. Het Hongaarse deel werd in 1891 weer door de staat overgenomen en het Oostenrijkse deel volgende in 1909. Het bedrijf ging uiteindelijk na 1929 failliet en werd verkocht aan een buitenlands consortium.
Dit boek beschrijft de locomotieven tussen 1855 en 1909. Het betreft dus allemaal stoomlocs. Om het ingewikkeld te maken had de StEG drie nummerschema’s. Van elke periode worden de nieuwe locs beschreven. Dat kan betekenen dat ze drie StEG nummers hebben en een nummer bij de kkStB (Oostenrijk) of MÁV (Hongarië). Van elk loctype is een zwart/wit foto opgenomen, een tekening, technische gegevens, een meestal zeer korte historie en een nummerlijst. Het bedrijf heeft zeer interessante locomotieven laten bouwen. Daaronder locs van het systeem Engerth met opgelegde aangedreven tender. Alleen locomotieven 500-503 voor de Steyerdorfer Montanbahn waren echte machines van dit systeem, alle andere hadden geen aangedreven tenders en door de oplegging juist minder adhesie! Helaas wordt niet duidelijk hoe de stangenaandrijving van deze complexe locs werkte. Uiteindelijk koos de StEG voor zware goederentreinen in bergachtig gebied in 1867 voor een vierasser (asindeling D), toen eenmaal duidelijk was dat locs met meer dan drie assen goed door bogen reden. Ingenieur Gölsdorf van de kkStB zou later nog veel verder gaan met vijfassers en een zesasser (asindeling 1’F). Nog een bijzondere loc is nummer 169, Duplex. Een viercilinder locomotief uit 1862 (!). De cilinders waren buitenliggend en volledig in balans. Met een proef in de werkplaats, waarbij de loc aan kettingen was opgehangen, werd een aantal omwentelingen gehaald die overeenkwam met 160 km/u. De loc bleef relatief rustig hangen. Bij een vergelijkbare tweecilinder locomotief werd het bij 70 km/u al eng zodat de proef werd gestopt. De loc op de omslag is trouwens een ontwerp van de Franse ingenieur Polonceau, afkomstig van de Paris-Orléans (PO). Hij heeft een paar jaar voor de StEG gewerkt.
Dit boek behandelt de levensgeschiedenis van de StEG locomotieven. De historie van de StEG als onderneming wordt heel kort aangekaart. Wie dus meer wil weten over dit boeiende bedrijf, zal bijvoorbeeld op zoek moeten gaan naar een werk van Alfred Horn, zie hieronder. Niet in onze NVBS bibliotheek, maar het is tweedehands op internet wel verkrijgbaar, vooral in Oostenrijk, maar daar betaalt u de hoofdprijs!
Ik tel ruim 90 beschreven typen in het boek, al is er soms weinig verschil te zien tussen de verschillende series. Het blijft bij de beschrijving meestal bij de vernummeringsgeschiedenis. Het boek is daarom vooral een catalogus en nummerboek over de StEG. Zoals gebruikelijk van deze uitgever een zeer mooie uitgave, maar het zou met wat aanvullend onderzoek nog interessanter kunnen zijn.
Beoordelingen
Er zijn nog geen beoordelingen.