Op de Rails – 2022- nr. 8 (augustus)

Regionale spoorwegen in Nederland, deel 1: Van monopolie naar markt

door Gerrit Nieuwenhuis en Anton Egelie

Aan het eind van de vorige eeuw verschenen de eerste regionale spoorvervoerders op het Nederlandse spoorwegnet. Dit was een gevolg van nieuwe wetgeving, waarbij regionale treindiensten voortaan een verantwoordelijkheid werden van de provincie. Met de invoering van de Wet personenvervoer 2000 per 1 januari 2001 werd aanbesteding van deze treindiensten verplicht. In enkele artikelen beschrijven we de ontwikkeling van het binnenlands regionaal spoorvervoer. Dit eerste deel gaat in op de procedure van de aanbestedingen en de rol van de provincies daarbij.

De provincie Gelderland organiseerde op 22 april 1997 proefritten tussen Doetinchem en Winterswijk om de plannen voor IGO Plus aanschouwelijk te maken. De trein in de buurt van Doetinchem.

Foto: E. Heusinkveld.

De laatste jaren van de oer-Sprinter

door Albert Koch

In de nacht van 11 op 12 december 2021 rijdt voor het laatst een treinstel van het Stadsgewestelijk Materieel (SGM) in de reguliere dienst. De sloop van SGM is dan al in volle gang en in het voorjaar van 2022 zijn vrijwel alle treinstellen gesloopt. Een terugblik op de laatste vijftien jaar van dit materieeltype, aanknopend bij de artikelen over dit materieel in OdR 2005-11, 2005-12 en 2006-3.

Combinaties van gemoderniseerde en ‘oude’ SGM-stellen zijn lange tijd niet toegestaan. Na enkele aanpassingen komt gemengde inzet vaker voor. Vanwege mooi strandweer krijgt op 11 juni 2006 de 2978 de 2010 en 2008 extra mee, hier bij vertrek uit Rotterdam Centraal richting Hoek van Holland.

Foto: Albert Koch.

Railprofielen

door Jan Roos

Niet veel spoorwegbelangstellenden kijken naar de spoorbaan, daar liggen immers steeds de zogenaamde Vignoles-rails, die ‘alleen maar’ in afmetingen en metergewichten verschillen. Deze platvoetrail bestaat al sinds 1830, maar er zijn vele tientallen andere rail-modellen geweest, die het niet hebben volgehouden, maar die wel interessant genoeg zijn om er eens naar te kijken. Een historisch overzicht in grote lijnen.

Een selectie railprofielen. Alle foto’s zijn gemaakt door de auteur en alle getoonde objecten stammen uit zijn collectie.

Een blik in de archieven van de SNR: De ‘Gooische’ rijtuigen bij de NZH

door Dirk Eveleens Maarse

Toen de Gooische Tramweg-Maatschappij (GoTM) in 1939 onder druk van de publieke opinie, aangevoerd door De Telegraaf, bij de aanleg van Rijksweg 1 (nu A1) de tramlijn Amsterdam – Laren moest opheffen, ontstond er bij andere NS-dochters belangstelling voor de twintig vrijkomende vierassige aanhangrijtuigen.

NS C 552/5/6/9 (ex-GoTM 51/4/5/8) na aankomst op het terrein van de NZH-remise Leiden Rijnsburgerweg. Ze kwamen op 29 september 1941 in dienst als B11-13 en B15; 27 of 29 april 1941.

Foto: J. Voerman, collectie SNR.

Bezoek aan de trams in Roemenië (vervolg)

door Maurits van Witsen

Zoals vermeld in mijn eerste reisverslag over Roemenië moest ik wegens overstroomde spoortrajecten na een bliksembezoek aan de trams van Oradea ’s avonds meteen per nachtbus doorreizen naar Cluj, waar ik op de volgende dag mijn reis om 13.50 uur per exprestrein kon vervolgen met aankomst in Iaşi om 23.02 uur. Gelukkig had ik daar een hotel gereserveerd en dit lag ook nog bij het station.

Iaşi, Podul Ros. Lijn 5 met standaard-driewagenstel; 19 juni 1970.

Foto: Maurits van Witsen.