30 jaar wederopbouw Furka-Bergstrecke
Deze expositie was in NVBS Centraal te zien van juli tot november 2020. Ze was ingericht door leden van de Nederlandse sectie van de Verein Furka-Bergstrecke.
Hoog in het hart van de Zwitserse Alpen – aan de voet van de Rhônegletsjer – ligt een van de meest bijzondere spoorlijnen ter wereld: de Furka-Bergstrecke. De bergspoorlijn is een 18 kilometer lange museumspoorlijn, hoog in de Zwitserse Alpen, tussen Realp (kanton Uri) en Oberwald (kanton Wallis). De lijn voert langs de Rhônegletsjer. Over deze spoorlijn rijdt de Dampfbahn Furka-Bergstrecke met stoomtreinen.
In 1981 reed de laatste trein van de Furka-Oberalp-Bahn (FO) over dit traject. De Furka-Oberalp-Bahn was niet van plan om de Furka Bergstrecke te behouden. Veel Zwitsers – en ook een aantal buitenlanders – wilden het unieke traject echter niet verloren laten gaan. In 1981 waren de laatste treinritten via de Bergstrecke uitverkocht.
In 1982 werd een comité opgericht, de publiciteit werd gezocht en in 1983 werd de Verein Furka-Bergstrecke (VFB) opgericht. In 1984 besloot de FO om af te zien van sloop. Om het plaatje compleet te maken werd in 1985 de Aktiengesellschaft Dampfbahn Furka-Bergstrecke (DFB AG) opgericht om de spoorlijn Realp – Oberwald te exploiteren. Vanaf dat moment is er gewerkt om de lijn weer berijdbaar te krijgen en reizigerstreinen te laten rijden.
In 1990 is een Nederlandse afdeling opgericht. Sinds dat jaar gaan elk jaar Nederlanders daar naartoe om er als vrijwilliger te werken. In deze fotoserie krijg je een indruk van de museumspoorlijn en het vrijwilligerswerk.
Station Furka in de ‘FO-tijd’, omstreeks 1981, foto Marcel Schuring. De bovenleiding is van hout. Voor de winter wordt deze gedemonteerd en daarna weer opgebouwd. Vanwege het naderende einde van het gebruik door de FO is het druk met fotografen en worden ook extra treinen ingelegd.
Instorting bij Alt-Senntumstafel-Tunnel III, opname van voor 1986, foto collectie Frans de Jong. De spoorlijn ligt ‘hoog’. De sterke weersinvloeden (sneeuw, ijs en lawine) samen met het wegvallen van inspecties en onderhoud, zorgden ervoor dat deze tunnelingang was ingestort.
Realp, 1989, foto Ruerd Halbertsma. In de begintijd was er ‘niets’; een spoor met een tweedehands draaischijf en een aantal caravans. Het spoor van de Furka-Oberalp-Bahn is duidelijk te zien. Een aansluiting is er niet want de FO was toen niet zo blij met het initiatief van de ‘amateurs’. Later is dat goed gekomen. Op de achtergrond is het dorp Realp te zien.
Hamburg, 1990, collectie Frans de Jong. Enkele originele stoomlocomotieven zijn met een spectaculaire actie teruggehaald uit de rimboe in het binnenland van Vietnam. Deze foto is gemaakt in de haven van Hamburg, waar de locs van het zeeschip worden overgeladen op een goederenwagen.
Station Tiefenbach, 1990, foto Ruerd Halbertsma. Hier is heel wat gebeurd om van een koeienstal weer een onbemande halte te maken.
Realp, 1991, foto Jan Rümke. In vergelijking met de derde foto, zijn de voorzieningen in Realp uitgebreid. De locloods annex werkplaats is gebouwd en er staan containers voor gereedschap, etc.
Gletsch, 2000 week 35, foto Arnold Koestal. Intussen is het traject waarover kan worden gereden steeds langer geworden. Realp was het startpunt. Vanaf daar werd eerst Tiefenbach bereikt; de koeienstal werd halte. Daarna was station Furka aan de beurt, gevolgd door de Furka Scheiteltunnel en de halte Muttbach- Belvedère. Op deze foto zien we ‘bouwplaats’ Gletsch.
De Steffenbachbrücke, 2020, foto Hans Croes. Bij de aanleg was er een stenen brug over de Steffenbach gebouwd. Nadat deze brug en zijn opvolger beide door een lawine waren vernietigd, werd er in 1925 een inklapbare brug gebouwd. Deze functioneert nog steeds.
Realp; Janny Bonkenburg en René van Vliet op de werkplek, 23 augustus 2004. Foto Huig van der Marel. Vrijwilligerswerk betekent veel lopen; bergop en bergaf.
De Nederlandse vrijwilligers zijn bij de Furka-Bergstrecke een slag apart: altijd eerder klaar met een klus dan gepland, goed in improviseren, voorzien van veiligheidskleding en soms met eigen T-shirts zodat de Zwitsers weten met wie ze te maken hebben 😊
Realp winterklaar, 2007, foto Gerard Geist. Intussen is in Realp ook een echt station met restauratie, souvenirshop en extra perron gebouwd. Duidelijk is te zien dat het grenst aan het spoor van de opvolger van de FO, namelijk de Matterhorn Gotthard Bahn (MGB). Rechts (buiten beeld) is de ingang van de Furka-Basistunnel.
De ‘Holländische Strecke’, 28 augustus 2009, foto Collectie VFB-NL. Het traject Muttbach-Belvedère – Gletsch heeft voor de Nederlanders de bijnaam ‘Holländische Strecke’. De reden is dat bij de wederopbouw de Nederlandse vrijwilligers hier heel veel goed werk hebben verricht.
Oberwald, opening Gletsch — Oberwald, 12 augustus 2010, foto Hans Croes. Uiteindelijk wordt in 2010 Oberwald bereikt en is het hele traject te berijden. De openingstrein is versierd met, traditiegetrouw, zonnebloemen.
Gletsch, 2012, foto Gerard Geist. In Gletsch was ook een gebouw beschikbaar voor de vrijwilligers om te overnachten en te eten. Aan de ‘goede’ kant hadden zij dìt uitzicht. Dit gebouw is jammer genoeg wegens instortingsgevaar gesloten.
Realp, Engels wissel naar de Wagenremise, 2015, Foto Diederik van Nimwegen. Tot een jaar geleden stonden de rijtuigen in de winter in 2 tot 4 meter sneeuw. Omdat de ruituigbakken grotendeels uit hout bestaan, zorgt de sneeuw voor rot van het hout, waardoor de levensduur van rijtuigen geen 30 maar slechts 10 jaar is.
Kantine Realp, 25 jaar Nederlandse sectie, augustus 2015, foto Joanne Scheidemans. Nu is ‘depot’ Realp de plek waar de vrijwilligers slapen en eten. Deze kantine was op de foto versierd omdat de Nederlandse sectie op die dag 25 jaar bestond.
Wagenremise Realp, mei 2020, foto Reto Brehm. Als laatste uitbreiding is eind 2019 de Wagenremise Realp in gebruik genomen. Eindelijk kunnen alle echt waardevolle rijtuigen droog overwinteren.
Tekst en foto’s door Martin Bos en anderen.
30 jaar Nederlandse sectie Verein Furka-Bergstrecke
In 1990 werd de Nederlandse afdeling van de Furka-Bergstrecke opgericht. Daarom vieren we dit jaar ons 30-jarig jubileum. We hebben een aantal activiteiten georganiseerd rondom dit jubileum. Vanwege corona loopt dat anders dan gepland. Onze jubileum-activiteit, gekoppeld aan onze Algemene Ledenvergadering in april, is afgelast. We hopen die in het najaar van 2020 te houden of anders volgend jaar.
We hebben in ons blad ‘De Tandstaaf’ een jubileum-katern opgenomen met foto’s en artikelen over de begintijd, toen er ‘niets’ was, behalve een oude spoorbaan die overgroeid was. Ook is binnen een half jaar onze nieuwe website gebouwd: www.furkabahn.nl.
Deze kleine tentoonstelling laat zien waar het ons om gaat.
Lees ook het artikel van Martin Bos over de Dampfbahn Furka-Bergstrecke in NVBS Actueel, maart 2019.