Zoeken op deze site

De filosofie achter deze website is dat je eigenlijk geen handleiding nodig hebt. De praktijk blijkt weer­barstiger, dus geven we hieronder een aantal tips. Onderwerpen:

Opmerking: je kunt deze tips op elk moment opvragen door op de ⓘ te klikken die bij het zoekvenster staat.

omhoog

Is de zoekfunctie altijd handig?

Met de zoekfunctie kun je alles vinden wat op deze site staat. Maar dat wil niet zeggen dat de zoekfunctie altijd de handigste manier is om je doel te bereiken. Bovenaan het scherm, en ook op andere plaatsen, kom je directe links tegen naar de onderwerpen op deze site.

Stel: je wilt weten wat de bibliotheek van de NVBS te bieden heeft. Je zou dan kunnen zoeken naar het woord “bibliotheek”. Alleen levert dit honderden zoekresulaten op, dus dan wordt het lastig om de juiste pagina te vinden. Veel makkelijker is het om even te kijken in het menu bovenaan het scherm. Al snel tref je daar dan de bibliotheek aan.

Het loont dus de moeite om je wat vertrouwd te maken met de structuur van deze website. De zoekfunctie is vooral bedoeld om de diepte in te gaan, om informatie te vinden in de grote bestanden die aan deze website zijn gekoppeld.

Je komt tijdens het zoeken makkelijk in de spreekwoordelijke hooiberg terecht. Hieronder beschrijven we de gereedschappen waarmee je de hooiberg op een slimme manier kleiner kunt maken. Je vindt wat je zoekt als je weet wat je zoekt.

Tip: veel onderwerpen vind je snel met onze wegwijzer.

omhoog

Advies: eerst inloggen

NVBS-leden krijgen meer te zien dan niet-leden. Het advies aan leden is om eerst in te loggen en daarna pas de zoekfunctie te gebruiken. Om in te loggen gebruik je de blauwe knop rechtsboven in het scherm.

Na enige tijd word je vanzelf weer uitgelogd. Wil je langer ingelogd blijven, vink dan in het inlogscherm het vakje “Onthouden” aan. Op een openbare computer is het beter om dit niet te doen.

Tips:

  • Werkt de blauwe knop niet? Klik dan op “Info & contact” en dan daaronder op “Mijn NVBS”. Na het inloggen moet dit probleem verholpen zijn.
  • Krijg je na het inloggen nog steeds de vraag om in te loggen, ververs dan het scherm. Hiermee leeg je de zogeheten ‘cache’. Meestal gaat dat met toets F5 of met het symbool .
  • Ben je ingelogd en wil je weer uitloggen, gebruik dan de blauwe knop Mijn NVBS.

Heb je problemen met inloggen of bijvoorbeeld met het instellen van een wachtwoord? Mail dan naar info@nvbs.com.

omhoog

Zoektermen invullen

Als je iets wilt zoeken, klik dan rechtsboven in het scherm op het rode woord Zoeken. Hierna verschijnt het zoek­scherm met bovenin een zoekveld.

In het zoekveld vul je het woord of de woorden in die je zoekt. Vul je bijvoorbeeld de woorden Hilversum en Bunnik in, dan vind je alles wat met Hilversum en Bunnik te maken heeft. Het maakt niet uit of je hoofd­letters of kleine letters gebruikt, je mag dus ook bunnik schrijven.

Zoek je een bepaalde combinatie van woorden, gebruik dan aanhalingstekens. Bijvoorbeeld “ijzeren rijn” als je op zoek bent naar de woordcombinatie IJzeren Rijn.

Je kunt een * inzetten als ‘joker’. Met Nederlands*e vind je zowel Nederlandse als Nederlandsche. Met Garratt* vind je alle teksten waar het woord Garratt in voorkomt, inclusief samenstellingen zoals Garratt-locomotief. (Met Garratt-* vind je deze samenstellingen niet, laat het streepje dus weg en gebruik alleen het sterretje.)

omhoog

Logische expressies

Logische expressies zijn OR, NOT en AND. Hiermee kun je verbanden leggen tussen zoektermen.

Je kunt bijvoorbeeld zoeken op Hilversum OR Bunnik. Dan vind je alles wat met Hilversum en/of Bunnik te maken heeft.

Je kunt ook zoeken op Hilversum NOT Bunnik. Dan vind je alles wat met Hilversum te maken heeft, behalve als daarin ook Bunnik voorkomt.

De logische expressie AND kun je ook gebruiken, maar dat is in dit voorbeeld niet echt nodig: Hilversum Bunnik levert hetzelfde resultaat als Hilversum AND Bunnik.

Let op dat je OR, NOT en AND met hoofdletters schrijft, anders werkt het niet.

Combineren van logische expressies is ook mogelijk, bijvoorbeeld: “ijzeren rijn” AND weert OR budel. Bij complexere opdrachten kun je ronde haakjes () gebruiken om ze te groeperen. Een wat vergezocht voorbeeld: “ijzeren rijn” AND weert OR (budel NOT eindhoven).

omhoog

Categorieën

Je kunt in diverse categorieën zoeken, bijvoorbeeld de bibliotheekcatalogus of de beeldbank. Kies voor “Doorzoek alles” als je door alle categorieën tegelijk wilt zoeken. Krijg je hierdoor een onoverzichtelijke hoeveelheid resultaten, dan kun je alsnog een keus maken uit een of meer categorieën.

Kies voor de categorie “Website” als je alleen wilt zoeken door de vaste pagina’s van de website. De vele bestanden die aan de website zijn gekoppeld worden dan niet doorzocht.

omhoog

Filters gebruiken

Vaak kun je je zoekopdracht filteren (verfijnen), afhankelijk van de categorie waarin je zoekt. Bij de beeldbank kun je bijvoorbeeld filteren op trefwoord, bedrijf, locatie of fotograaf.

De mogelijke filters vind je links in het scherm. De velden waaruit je kunt kiezen verschijnen rechts in het scherm. Je kunt hierin ook meerdere velden selecteren. Ook is het mogelijk om verschillende filters te combineren wanneer je te veel zoekresultaten krijgt. Het omgaan met filters kan enige oefening vergen.

omhoog

Uitgebreid zoeken (PDF, OCR)

Bij de categorie Op de Rails kun je het vakje “Zoek ook door PDF” aanvinken. Hiermee kun je zoeken op woordniveau. Als je het vakje aanvinkt, dan worden artikelen volledig door­zocht. Vink je het niet aan dan wordt er veel beperkter gezocht. Beide methoden kunnen van pas komen, dus probeer ze zonodig uit.

Voorbeeld: als je zoekt op 3737 dan krijg je, als het vakje niet is aangevinkt, alleen de artikelen te zien die over loc 3737 gaan. Vink je het vakje wel aan, dan krijg je ook alle artikelen te zien waarin loc 3737 ergens in de tekst wordt genoemd.

Opmerkingen

PDF staat voor portable document format, een veel gebruikt formaat om digitale bestanden op te slaan. De techniek om gedrukte teksten om te zetten in PDF heet OCR: optical character recognition. Hoe goed OCR werkt hangt af van de kwaliteit van het druk­werk. Bij oude tijdschriften worden letters en andere tekens niet altijd goed herkend. Een tekst die jij zelf wel kunt lezen zal door de computer dan niet worden gevonden.

Ook bij HOV/Railnieuws en Tijdschriften-indexen zie je het vakje “Zoek ook door PDF”. Bij deze twee categorieën zul je bijna niets vinden als het vakje niet is aangeklikt. Zie toelichting verderop.

omhoog

Zoeken door Op de Rails

Van Op de Rails zijn alle nummers vanaf 1931 gedigitaliseerd. Alleen de paar meest recente nummers kunnen nog ontbreken. In dit archief kun je alle artikelen opzoeken, maar die kun je alleen lezen als je bent ingelogd als lid.

Zoektips:

  • Als je op woordniveau wilt zoeken, vink dan het vakje “Zoek ook door PDF” aan. Zie toelichting hierboven.
  • Een bepaald nummer kun je vinden door te zoeken op de combinatie jaartal-nummer. Bijvoorbeeld 1980-12 voor het decembernummer van 1980 of 2008-05 voor het meinummer van 2008 (let op: 2008-5 werkt niet).
  • Wil je alle nummers van de jaargang 1951 tegelijk opvragen, zoek dan naar 1951-*. Een andere mogelijkheid is het instellen van een zoekperiode, links in het scherm.
  • Er zijn ook extra nummers van Op de Rails uitgegeven. Die kun je vinden met de combinatie jaartal-letters. Dit zijn 1964-HTM, 1964-NS, 1965-SW, 1966-HD, 1968-M, 1969-SW, 1972-TS, 1980-SW, 1981-JN, 1981-TP, 1989-NS150, 1991-S en 2006-J. Hoofdletters gebruiken, anders werkt het niet.
  • Met ingang van 1956 zijn er ook jaarlijkse registers gepubliceerd. Met bijvoorbeeld 2022-REG (hoofdletters) vind je het register van 2022.
  • Van oktober 1942 t/m september 1944 kon het maandblad niet verschijnen. In plaats daarvan verschenen er 24 Mededeelingen voor de leden.

Gebruik je Firefox? Dan kan het gebeuren dat je pdf’s niet kunt openen. Dat komt dan doordat pop-ups zijn geblokkeerd. Oplossing: deblokkeer pop-ups of gebruik een andere browser.

Voorbeeld: iets opzoeken in Op de Rails

Als lid van de NVBS heb je onbeperkt toegang tot alle jaargangen van Op de Rails. Om iets te zoeken volg je deze stappen:

  • Van belang is dat je bent ingelogd. Je kunt dat controleren door op de blauwe knop Mijn NVBS te klikken.
  • Daarna kun je de zoekfunctie van de site gebruiken. Je wilt bijvoorbeeld artikelen opzoeken die over Hilversum gaan.
  • Je vinkt de categorie Op de Rails aan en in het zoekvak tik je Hilversum in (dit mag ook zonder hoofdletter).
  • Je kunt het vakje Zoek ook door PDF aanvinken. Als je dat doet vind je alle artikelen waarin het woord Hilversum voorkomt. Vink je dat vakje niet aan, dan vind je alleen artikelen die over Hilversum gaan.
  • Je vindt bijvoorbeeld een artikel uit 1946: Utrecht – Hilversum weer electrisch. Je klikt op dat artikel en daarna verschijnt het scherm Detail zoek­resultaat.
  • Linksboven in dat scherm staat een afbeelding van de eerste pagina van het artikel. Als je daar op klikt, opent de pdf.

Opmerking: ook als je niet bent ingelogd kun je de zoekfunctie gebruiken. Alleen kun je de gevonden artikelen dan niet openen.

Inhoudsopgaven en digitale leestafel

Van Op de Rails bestaat ook een archief met inhoudsopgaven van alle verschenen nummers. Van de oudste nummers vind je hierin alleen de titels van artikelen, in latere jaren kwamen er korte samenvattingen bij.

De artikelen zelf kun in dit archief niet lezen. Dat kan alleen via de zoekfunctie of (bij recente nummers) via de digitale leestafel van Op de Rails.

omhoog

Zoeken door HOV/Railnieuws

In het pre-internettijdperk was je voor actuele informatie afhankelijk van bladen als Het Openbaar Vervoer (HOV) en Railnieuws (RN). Deze bladen zijn digitaal beschikbaar, ook voor niet-leden. Meer informatie.

Als je iets over een bepaald onderwerp zoekt, kies dan voor “Zoek ook door PDF” zoals hierboven beschreven. Vink je dit vakje niet aan dan wordt er niet door de inhoud van de pdf gezocht en zul je nauwelijks iets vinden. Zoek je de nummers van een bepaalde jaargang, gebruik dan als zoekopdracht het jaartal.

omhoog

Zoeken door tijdschrift-indexen

Er zijn tijdschriften waarvan aan het eind van het jaar een index (register) verschijnt: een overzicht van de in dat jaar gepubliceerde artikelen. De bibliotheek heeft een collectie met tijdschriften-indexen die beschikbaar is voor onze leden. Als je iets over een bepaald onderwerp zoekt, kies dan voor “Zoek ook door PDF” zoals hierboven beschreven. Vink je dit vakje niet aan dan zul je nauwelijks iets vinden.

omhoog

Zoeken op periode of datum

Je kunt binnen een bepaalde periode zoeken door een begin- en einddatum op te geven. Op die manier kun je bijvoorbeeld alle bibliotheek­boeken selecteren die zijn verschenen tussen 1800 en 1900.

Bij foto’s, films en de railatlas is de datum niet altijd precies bekend. Daarom worden hier altijd twee datums opgeslagen: een begindatum en een einddatum. In deze gevallen kan het vakje “Alleen resultaten binnen periode” van pas komen. Als je dat aanvinkt dan krijg je alleen resultaten waarbij zowel begin- als eind­datum binnen de opgegeven periode vallen. Als je het vakje niet aanvinkt, dan krijg je ook de resultaten waarbij de begindatum of de einddatum buiten de opgegeven periode valt.

Behalve op periode kun je ook op datum selecteren (dat is hetzelfde als een periode waarbij begin- en eind­datum gelijk zijn). Hier kun je het vakje “Alleen resultaten op datum” aanvinken. Ook dit is alleen van betekenis bij foto’s, films of de railatlas.

Opmerking: in de bibliotheekcatalogus staan uitgaven waarvan het jaar van publicatie niet bekend is. In dat geval wordt de afkorting s.a. gebruikt: sine anno (zonder jaartal), met daarachter een geschat jaartal.

omhoog

Zoeken op bestandsnummer of plaatsnummer

In beeldbank, filmarchief en railatlas kun je zoeken op bestandsnummer. In de bibliotheekcatalogus kun je zoeken op plaatsnummer.

Zorg dat je de juiste categorie aanvinkt, dus bijvoorbeeld “Beeldbank” als je een foto zoekt, anders krijg je waarschijnlijk ook zoekresultaten waar je weinig aan hebt.

omhoog

Presentatie van de zoekresultaten

Op een scherm passen maximaal 100 zoekresultaten (dit maximum kun je zelf instellen). Zijn er meer, dan vind je de volgende resultaten op een vervolgpagina. Er kunnen op deze manier maximaal 10.000 zoek­resultaten worden getoond.

Is het aantal zoekresultaten onoverzichtelijk groot, verfijn dan je zoekopdracht. Bijvoorbeeld door te filteren of door een logische expressie te gebruiken.

Je kunt de zoekresultaten meestal op verschillende manieren sorteren. Foto’s uit de beeldbank kun je bijvoorbeeld laten sorteren op datum.

Verder kun je kiezen op welke manier de zoekresultaten getoond worden: als lijst of ‘grid’ (plaatjes met teksten), als dambord (alleen plaatjes), of als opsomming (alleen teksten). Dit wijst zichzelf.

omhoog

Zoeken binnen een gevonden pagina

Heb je een pagina gevonden met veel tekst, dan kun je binnen die pagina verder zoeken met de toets­combinatie CTRL+F (CMD+F op Mac). Dit werkt ook binnen pdf-bestanden, zoals artikelen uit Op de Rails.

Op apparaten zonder toetsenbord is ook altijd wel een zoekfunctie beschikbaar.

omhoog

Beeldbank, railatlas, filmarchief

De beeldbank, de railatlas en het filmarchief worden bijgehouden door de Stichting NVBS-Rail­ver­zame­lingen (SNR).

Veel films kunnen alleen worden afgespeeld wanneer je bent ingelogd als lid. Een deel van de filmcollectie kun je ook bekijken via een blik in het filmarchief.

Foto’s en tekeningen krijg je na een zoekopdracht op klein formaat te zien. Wanneer je bent ingelogd als lid kun je ze ook op groter formaat bekijken door erop te klikken.

Opmerking: er zitten ook gescande ansichtkaarten in de collectie. Vanwege copyright zijn die niet allemaal via de website te bekijken, maar je kunt de gegevens wel vinden in de beeldbank. Belangstellenden kunnen deze foto’s op afspraak bekijken in Amersfoort.

Klik hier voor meer informatie, onder andere over het bestellen van foto’s en tekeningen.

omhoog

Boeken, dvd’s, dienstregelingen, tijdschriften

De bestanden met boeken, dvd’s, buitenlandse dienstregelingen en tijdschriften – inclusief Op de Rails en HOV/Railnieuws – worden bijgehouden door de NVBS-bibliotheek. Opmerkingen:

  • Binnenlandse dienstregelingen bevinden zich in de collectie van de SNR en zijn (nog) niet via de zoekfunctie te vinden.
  • Kies bij het zoeken in tijdschrift-indexen altijd voor “Uitgebreid zoeken” (toelichting).
  • De bibliotheek heeft ook tijdschriften die volledig zijn gedigitaliseerd. In verband met copyright is deze collectie alleen te raadplegen in Amersfoort, op een lokale server van de bibliotheek.

Klik hier voor meer informatie over de collecties van de NVBS-bibliotheek.

omhoog

Zoeken door de webshop

Een van de categorieën waar je door kunt zoeken is de webshop. Als je onderzoek doet naar een bepaald onderwerp, dan kun je bijvoorbeeld in één keer zoeken door de winkel, de bibliotheek en Op de Rails. Ben je alleen geïnteresseerd in de aanschaf van artikelen, dan kun je beter de eigen zoek­functie van de webshop gebruiken.

Artikelnummers in de webshop zijn opgebouwd uit drie cijfers, een streepje, vier cijfers (bijvoorbeeld 012-3456). Zonder dat streepje wordt het artikelnummer niet gevonden. Het artikelnummer wordt ook wel aangeduid als SKU (stock keeping unit).

omhoog

Zoeken in NVBS Actueel

De maandelijkse nieuwsbrief NVBS Actueel staat niet op de NVBS-site maar op een aparte website: www.nvbs-actueel.com.

Via de zoekfunctie van de NVBS-site vind je alleen titels in het register van NVBS Actueel. Wil je ‘dieper’ zoeken dan moet je de eigen zoekfunctie van NVBS Actueel gebruiken.

omhoog

Mogelijke problemen

Inloggen

Bepaalde onderdelen van de site zijn alleen toegankelijk als je bent ingelogd. Lees meer over inloggen en hoe je eventuele problemen kunt verhelpen.

Telefoon

Op een telefoon zal de zoekfunctie vaak niet goed bruikbaar zijn, omdat je op een klein scherm niet kunt selecteren op categorie, periode etc. Tip: probeer de browser op je telefoon eens in te stellen op “Desktop”. Deze instelling zit doorgaans onder de drie puntjes rechts bovenin het scherm. De website ziet er dan uit zoals op een gewoon scherm, maar wel met erg kleine lettertjes.

Browser

  • Gebruik geen Internet Explorer. Dit is een verouderde browser waarop veel websites het niet goed meer doen.
  • Met Firefox of op een iMac of iPad kun je problemen krijgen als je 50 of 100 zoekresultaten per pagina hebt ingesteld. Stel in dat geval een lager aantal in.
  • Met Firefox kan het gebeuren dat je pdf’s (bijvoorbeeld van Op de Rails) niet kunt openen. Dat komt dan doordat pop-ups zijn geblokkeerd. Oplossing: deblokkeer pop-ups of gebruik een andere browser.

Loop je tegen andere problemen aan? Of heb je zelf tips? Mail dan naar internetdienst@nvbs.com.

omhoog

Deze pagina is voor het laatst aangepast op 12 maart 2024. Contact: internetdienst@nvbs.com (Nico Spilt).