Museumtrams en 50 jaar Museumtramlijn in Amsterdam

Een presentatie van Hans de Meij en Karel Hoorn

Het totale aantal museumtrams dat – wel of niet rijdend – in Amsterdam is geweest, of nog is, grenst aan het ongelooflijke. In dit programma zult u er ca.150 tegenkomen!

Met uitzondering van de 144 (voor het spoorwegmuseum) zijn museale activiteiten m.b.t. de Amsterdamse tram altijd met een particulier initiatief begonnen. Gemeente en GVB hadden weinig interesse, dit in tegenstelling tot de HTM en de RET. De belangrijkste initiatieven waren Het trammuseum in Weert en het bewaren/kopen van wagens in de 60-er jaren. Een groot aantal wagens werden gestald op NS-sporen, het langst in Hoorn.

In 1973/74 concretiseerde zich de mogelijkheid van een museumlijn op een deel van de Haarlemmermeerspoorweg, eveneens een particulier initiatief. Ir Ossewaarde, de nieuwe GVB directeur, schaarde zich achter dit plan. Het eerste stukje, tot aan de ring(spoor)dijk, werd geopend op 20 september 1975. In fasen werd de nog aanwezige spoorlijn geëlektrificeerd totdat in 1997  een volwaardige museumlijn van ca 7 kilometer elektrisch te berijden was.

Nederlands trammaterieel werd aangevuld met buitenlands, waarbij de Weense “werkpaarden”” het meest opvielen. In de stad fungeerde het AOM als exploitant van bijzondere diensten hetgeen een een onverwacht beeld van binnen- en buitenlandse trams in de passagiersdienst opleverde. Eind tachtiger jaren sprongen medewerkers van de museumorganisaties vaak bij in de normale passagiersdienst, geregeld ook met eigen museumwagens. Inzet van alle soorten trams tijdens evenementen maakten deze tot een waar feest voor de liefhebber..

Verzamelen is tamelijk gemakkelijk, onderhouden en onderbrengen zorgde voor grotere problemen. Voor en tijdens de ontruiming van het Havenstraatterrein in 2024 is dan ook een grote sanering van het (buitenlands) materieelpark doorgevoerd. De nu aan twee zijden afgekapte lijn moet haar inkomsten inmiddels met stadsritten verdienen.